Karamsarlık/Olumsuzluk Şeması

Karamsarlık/Olumsuzluk (Negativity/Pessimism) şemasına sahip iseniz aşağıdaki açıklamalardan bir kısmı size fazlasıyla aşina gelir:

• Her an ekonomik bir felaket yaşanabilir diye korkarım (ekonomik kriz çıkması vs.).
• Her an tüm varlığımı kaybedebilirim diye endişelenirim.
• Sağlığım her an kötüye gidebilir diye korkarım (hastalanma, sakatlanma vs.).
• Sevdiklerimle kavga edebiliriz, küsebiliriz diye endişelenirim.
• Sevdiklerim bana ihanet edebilirler diye endişelenirim.
• Küçük duruma düşebilirim diye kaygılanırım.
• Bir türlü mutlu olamıyorum çünkü biliyorum ki kötü bir şey olacak.
• En kötüyü beklemek en iyisidir. Böylece sonunda hayal kırıklığı yaşamam.
• Çıkabilecek problemleri çok sık düşünürüm.
• Genelde kötü tarafından bakarım.
• Bir yanlışlık çıkmasın diye planları çok iyi yapmaya çalışırım.
• Kararsızlık yaşarım çünkü ya sonuç iyi olmazsa…
• Sık sık tedbirler alıyorum ki kötü şeyleri engelleyebileyim.
• İnsanlar bana “karamsarsın” derler ama bence gerçekçiyim.
• İnsanlar bana “Biraz neşelen”, “Biraz da olumlu tarafından bak” gibi şeyler söylediler.
• İnsanlar bana “Çok paniklisin”, “Çok evhamlısın”, “Çok pimpiriklisin” gibi şeyler söylediler.
• “Çok şikayetçi”, “halinden memnun olmayan” biri olarak görüldüğüm zamanlar oldu.

Karamsarlık şemasına sahip iseniz çocukken aşağıdaki üç maddeden birini yaşamış olmanız muhtemeldir:

• Annem/babam çok karamsardı. Tedbirler alıp dururdu. Yaşanabilecek olumsuzluklardan bahsederdi. Kötü bir şeylerin olacağından emindi.
• Küçükken annemin/babamın/kardeşimin vb. kişilerin kayıplarını yaşadım. Küçükken ailecek büyük ekonomik zorluklar yaşadık. Küçükken trajik olaylar yaşadım.
• Duygusal yoksunluk şeması da bir köken olabilir: “Sadece şikayet ettiğim zamanlarda, hastalandığım zamanlarda benimle ilgilendiler”.

Karamsarlık şeması hayatınızı nasıl etkiliyor?

• Sevdiğiniz insanlar sizden uzaklaşabilirler çünkü şikayetlerinizden dolayı onlar da karamsar hissedebilirler.
• Kontrolü kaybetmişsiniz gibi hissedebilirsiniz.
• Kararsızlığın etkisiyle görevlerinizi ertelersiniz.
• Görevlerinizi ertelersiniz ve iş performansınız düşer.
• Keyif alamazsınız; eğlenmek ve gevşemek zordur çünkü sürekli endişelenirsiniz.
• Gevşemek ve keyif alabilmek için alkol, sigara gibi maddelere başvurursunuz.
• Düşünmekten, endişelenmekten uykuya dalmakta güçlük çekersiniz.